พักหลังมีคำถามถึงผมเรื่องการเสริมวิตามินดี (Vitamin D) เพื่อป้องกันโรคโควิด-19 (COVID-19) อยู่บ่อยครั้ง ถามว่าจำเป็นไหม เนื่องจากมีรายงานวิจัยให้ข้อสรุปว่าการเสริมวิตามินดีโดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามินดี-3 ช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อก่อโรคโควิด-19 ได้ ซึ่งก่อนหน้านั้น มีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับวิตามินดีในบ้านเราค่อนข้างมาก คนไทยจำนวนไม่น้อยเข้าใจว่า แสงแดดที่มีมากมายในบ้านเราช่วยให้คนไทยไม่ขาดวิตามินดี เนื่องจากวิตามินดีสร้างขึ้นได้ในผิวหนังที่ได้รับแสงแดด เอาเข้าจริงจากการศึกษาของ ศาสตราจารย์ นายแพทย์บุญส่ง องค์พิพัฒนกุล แห่งโรงพยาบาลรามาธิบดีพบว่า หากต้องการให้ผิวหนังสร้างวิตามินดีจำเป็นต้องให้ผิวหนังสัมผัสแสงแดดโดยตรงในระยะเวลานานพอสมควร ซึ่งมีคนไทยจำนวนน้อยที่ปฏิบัติเช่นนั้น คนไทยจึงยังคงเสี่ยงต่อการขาดวิตามินดีค่อนข้างสูง การแนะนำการเสริมวิตามินดียังสามารถทำได้
วิตามินดีช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ SARS CoV2 ที่ก่อโรคโควิด-19 อย่างไร
งานวิจัยของ Grant WB และคณะแห่ง Sunlight’s Nutrition, and Health Research Center ซานฟรานซิสโก ตีพิมพ์ในวารสาร Nutrients เดือนเมษายน 2020 อธิบายกลไกไว้ดังนี้คือ วิตามินดี-3 ในเลือดเปลี่ยนแปลงไปเป็นสาร cathelicidins และ defensins ซึ่งสารทั้งสองช่วยลดการแบ่งตัวของเชื้อ SARS CoV2 ที่ก่อโรคโควิด-19 อีกทั้งช่วยลดกลไกการผลิตสารไซโคไคน์ของเม็ดเลือดขาวที่เร่งการอักเสบ (anti-inflammatory Cytokine) ซึ่งก่อปัญหากับปอด รู้กันอยู่ว่าสารไซโตไคน์กลุ่มนี้เองหากมีปริมาณมากจะทำให้ปอดเกิดปัญหากระทั่งนำไปสู่อาการปอดบวมทำให้ผู้ป่วยโควิด-19 หายใจลำบาก เกิดอาการคล้ายจมน้ำ การเสริมวิตามินดีจึงช่วยลดปัญหาจากการติดเชื้อทั้งลดการแบ่งตัวของเชื้อและลดภาวะแทรกซ้อนจากการติดเชื้อที่เป็นปัญหาจากไซโตไคน์ที่มีปริมาณมากในเลือดซึ่งเรียกกันว่า “พายุไซโตไคน์” (Cytokine storm)
วิตามินดีพบมากในอาหารบางชนิดเช่น แซลมอน เฮอร์ริง ซาร์ดีน ทูน่า น้ำมันตับปลาค้อด ไข่แดง เห็ด หากต้องการเสริมวิตามินดีในรูปผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร มีข้อแนะนำให้เสริมในรูปวิตามินดี-3 วันละ 10,000 IU เป็นเวลานาน 2-3 สัปดาห์เพื่อเพิ่มปริมาณ 25(OH)D ในเลือดจากนั้นจึงลดวิตามินดี-3 ลงเหลือ 5,000 IU ต่อวัน การเสริมนี้สำหรับผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อโควิด-19 หรือเกรงว่าจะติดเชื้อโควิด-19 ใครที่ป้องกันตนเองได้ดีทั้งการสวมหน้ากากผ้าหรือสวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลาที่ออกนอกบ้าน ล้างมือบ่อยครั้งก่อนสัมผัสใบหน้า เว้นระยะห่างจากผู้อื่นไม่ต่ำกว่า 2 เมตร ดูแลสุขภาพของตนเองได้ดี ย่อมไม่จำเป็นจะต้องเสริมวิตามินดี ประหยัดเงินไว้จะดีกว่า
